Muzeum Północno-Mazowieckie w Łomży

---

Historia

W 1946 roku po raz pierwszy zaczęto podejmować działania mające na celu stworzenie instytucji kulturowej, co było zasługą Adama Chętnika. Był to czas, kiedy powstał Instytut Północno-Mazowiecki, który pod jego przewodnictwem podjął się badań i dokumentacji różnorodnych kwestii, w tym zniszczeń wojennych w regionie Łomży. W instytucie funkcjonowały trzy zasadnicze działy: dokumentacja szkód wojennych, badania geologiczno-paleontologiczne oraz etnografia, która miała siedzibę w Nowogrodzie w formie skansenu.

Muzeum, jako instytucja, rozpoczęło swoją działalność dwa lata później, przy alei Legionów 18 (aktualnie 26). Początkowo dysponowało ono powierzchnią użytkową wynoszącą 108 m². Akt otwarcia muzeum miał miejsce 15 marca 1948 roku o godzinie 15.00, a już wkrótce, bo 20 listopada, wystawiono pierwszą stałą ekspozycję pt. „Kultura i przyroda Północno-Wschodniego Mazowsza”. Od założenia do 1957 roku, muzeum zdołało zrealizować aż 12 wystaw czasowych.

W 1958 roku muzeum przeniosło się na 3. piętro budynku powiatowego, a później do Wojewódzkiego Domu Kultury przy ulicy Sadowej 5. Dzięki temu zyskało przestrzeń o łącznej powierzchni 278 m², co umożliwiło wystawienie trzech stałych ekspozycji: „Rękodzieło i sztuka ludowa”, „Jantar – bursztyn w Dorzeczu Narwi Środkowej” oraz „Fauna i flora miejscowa”. Do 1980 roku muzeum zrealizowało już 122 czasowe wystawy.

W roku 1981 muzeum znalazło nową siedzibę przy ulicy Krzywe Koło 1, w dawnej XIX-wiecznej plebanii parafii ewangelicko-augsburskiej, znanej jako „Dom Pastora”. Nowa powierzchnia użytkowa wynosiła 544 m², jednak na skutek trudnych warunków lokalowych udostępniono tylko jedną stałą ekspozycję „Bursztyn dorzecza Narwi Środkowej”. Mimo tych wyzwań, do roku 2005 zorganizowano 197 wystaw czasowych.

W 2006 roku kolejne przenosiny miały miejsce do obecnej siedziby przy ulicy Dwornej 22, która dysponuje powierzchnią użytkową wynoszącą 1550 m². Budynek przeszedł szeroki remont, który wstrzymał działalność wystawienniczą, ograniczając ją do skromnych ekspozycji tymczasowych oraz sprzedaży publikacji.

Lipcowa modernizacja w 2009 roku została współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007–2013. Całkowity koszt tej inwestycji wynosił 5,2 mln zł. Po zakończeniu prac budynek zyskał cztery kondygnacje nadziemne, nową przestrzeń wystawienniczą, w tym sale wystaw czasowych o powierzchni 216 m² (wcześniej 90 m²) oraz sale wystaw stałych o powierzchni 245 m² (wcześniej 40 m²). Ostatecznie budynek został przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych, a działalność wystawiennicza została wznowiona.

W okresie ponad 30 lat dyrektorem muzeum był dr Jerzy Jastrzębski. Od 1 grudnia 2021 roku na stanowisko to powołana została Paulina Bronowicz-Chojak.

Imprezy cykliczne

Muzeum Północno-Mazowieckie w Łomży odgrywa istotną rolę w organizacji szereg cyklicznych wydarzeń o znaczeniu nie tylko lokalnym, ale i ponadregionalnym. Wśród nich wyróżniają się:

• „Skansenowskie spotkania” – to folklorystyczna impreza plenerowa, która ma na celu prezentację kultury kurpiowszczyzny. Wydarzenie odbywa się w pierwszej połowie czerwca w Skansenie Kurpiowskim,
• „Powroty do przeszłości” – doroczny festyn o charakterze archeologiczno-historycznym, który ma miejsce na dziedzińcu muzeum w czerwcu,
• „Niedziela na św. Rocha” – to kolejna plenerowa impreza, która prezentuje nie tylko kulturę kurpiowszczyzny, ale także folkowe tradycje innych regionów Polski. Wydarzenie organizowane jest w połowie sierpnia w Skansenie Kurpiowskim,
• „Bursztynowy kierec” – ta nagroda, przyznawana od 1996 roku, honoruje sponsorów oraz darczyńców muzeum,

Dzięki tym wydarzeniom Muzeum Północno-Mazowieckie w Łomży staje się miejscem spotkań i wymiany kulturowej, przyciągającym gości z różnych zakątków kraju.

---

Oceń: Muzeum Północno-Mazowieckie w Łomży

---