Bencjon Chilinowicz, znany również jako Ben-Tsien Khilinovitsh w transliteracji YIVO, urodził się w 1899 roku w Łomży i zmarł latem 1942 roku w obozie zagłady w Treblince. Był to wybitny dziennikarz narodowości żydowskiej, który swoją twórczość realizował w języku jidysz. Jego pasja do pisania i zaangażowanie w problematykę żydowską sprawiły, że zyskał uznanie wśród współczesnych mu literatów i publicystów.
Od 1912 roku Chilinowicz rozpoczął współpracę z dziennikiem „Der Moment”, a od roku 1920 pełnił rolę sprawozdawcy parlamentarnego tej gazety. Jego działalność na polu publicystyki była niezwykle wpływowa, a prace koncentrowały się na aktualnych problemach społecznych oraz politycznych.
Co więcej, Bencjon Chilinowicz był także jednym z współzałożycieli Klubu Sprawozdawców Sejmowych oraz wiceprezesem Sekcji Żydowskiej Syndykatu Dziennikarzy Warszawskich. Jego zaangażowanie w życie publiczne zaowocowało również współtworzeniem i pełnieniem funkcji wiceprezesa Związku Literatów i Dziennikarzy Żydowskich.
W uznaniu jego zasług został odznaczony srebrnym Krzyżem Zasługi, co podkreśla jego istotny wkład w rozwój dziennikarstwa i literatury żydowskiej w Polsce.
Życiorys
Bencjon Chilinowicz przyszedł na świat w Łomży, w rodzinie Natana Chilinowicza, który był dyrektorem jesziwy. Jego edukacja rozpoczęła się w hederze, po czym kontynuował naukę w jesziwie swojego ojca w Makowie Mazowieckim oraz w innych ważnych ośrodkach edukacyjnych, należących do dynastii Ger i dynastii Sochaczew.
Chociaż jego wcześniejsze plany obejmowały wstąpienie do rabinatu, na skutek wydarzeń rewolucyjnych w roku 1905 w Królestwie Polskim, zdecydował się przerwać studia i zająć się tematyką świecką. Taki krok zmusił go do opuszczenia rodzinnego domu i osiedlenia się w Białymstoku, gdzie, jako ekstern, rozpoczął naukę zawodu aptekarza.
Rok 1910 przyniósł mu przeprowadzkę do Warszawy, gdzie początkowo zatrudnił się na stanowisku pracownika biurowego. W 1912 roku rozpoczął współpracę z warszawskim tygodnikiem „Der Moment”, w którym pisał nie tylko zwykłe artykuły publicystyczne, ale także relacjonował ważne wydarzenia, tworzył reportaże oraz obrazy dnia.
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 roku, pełnił funkcję korespondenta sejmowego dla różnych tytułów prasowych, takich jak: „Der Moment” w Warszawie, „Di Cajt” (po polsku Czas, po angielsku The Times) w Wilnie, oraz „Togblat” (Gazeta Codzienna, po angielsku Daily newspaper) we Lwowie. Chilinowicz publikował swoje teksty pod wieloma pseudonimami, w tym Ben-Odem, Ben-Cijon, Choli, Ben-Cemech, Wicz.
W kręgu jego bliskich znajdował się Jehoszua Perle, który odwiedził go w Warszawie po powrocie ze Lwowa jesienią 1941 roku. W okresie okupacji niemieckiej Bencjon Chilinowicz przebywał w warszawskim getcie, gdzie został członkiem tzw. „Komitetu Gospodarczego”. Wspólnie z Menachem Kipnisem odpowiedzialny był za wydawanie Raportu Prasowego dla American Jewish Joint Distribution Committee.
Wraz z Czerniakowem podejmował działania mające na celu utworzenie nowej gazety, wolnej od wpływów kolaboranckiej „Gazety Żydowskiej”. Na początku 1942 roku uzyskał pozwolenie na wydawanie jidysz gazetki ściennej, która zawierała ogłoszenia oraz istotne informacje, przynoszące ulgę Żydom w getcie.
W trakcie tzw. „Wielkiej Akcji” latem 1942 roku, wspólnie z rodziną oraz grupą pisarzy jidysz, ukrywał się w tym samym budynku przy ul. Nowolipie 20. Ostatecznie wszyscy zostali deportowani do obozu zagłady w Treblince, gdzie Bencjon Chilinowicz został zamordowany.
Przypisy
- DELET – Chilinowicz Bencjon [online], delet.jhi.pl [dostęp 29.11.2021 r.]
- JoshuaJ. Fogel, Yiddish Leksikon: BEN-TSIEN KHILINOVITSH [online], Yiddish Leksikon, 23.09.2016 r. [dostęp 28.11.2021 r.]
- Makow Mazowiecki | Encyclopedia.com [online], www.encyclopedia.com [dostęp 28.11.2021 r.]
- Online Warsaw Ghetto map and database – People – C – Chilinowicz Ben Cijon [online], new.getto.pl [dostęp 28.11.2021 r.]
- Internetowa baza danych i mapa getta warszawskiego – Osoby – C – Chilinowicz Ben-Zion [online], new.getto.pl [dostęp 28.11.2021 r.]
- NOWOLIPIE 20 [online], Nowa Panorama Literatury Polskiej [dostęp 28.11.2021 r.]
- RutaR. Sakowska i inni, Archiwum Ringelbluma: konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, wyd. 1, Warszawa: Wydawn. Naukowe PWN, 1997, ISBN 978-83-61850-44-1, OCLC 38824545 [dostęp 28.11.2021 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Media i komunikacja":
Maria Rosa-Krzyżanowska | Marek Wałkuski | Jerzy SmurzyńskiOceń: Bencjon Chilinowicz