Szpital Żydowski w Łomży, niegdyś pełniący kluczową rolę w lokalnej służbie zdrowia, usytuowany był na ulicy Senatorskiej 13. Obecnie w jego murach funkcjonuje III Liceum Ogólnokształcące, co świadczy o bogatej historii tej nieruchomości, która sięga końca XIX wieku.
Powstanie szpitala miało miejsce w 1897 roku, kiedy to wybudowano nowoczesny wówczas gmach. Jego malownicza lokalizacja na wzgórzu, otoczona ulicami Senatorską, Szkolną oraz Woziwodzką, przyciągała uwagę oraz zapewniała znakomite warunki dla pacjentów.
W trudnych czasach II wojny światowej, w roku 1939, szpital żydowski został przemianowany na szpital miejski przez okupacyjne władze sowieckie. Miał on około 70 łóżek, podzielonych na cztery różne oddziały: wewnętrzny, położniczy, chirurgiczny oraz zakaźny. Niestety, w latach 1941–1942 obiekt znalazł się w obrębie Żydowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej, czyli getta, co miało tragiczne konsekwencje dla społeczności żydowskiej.
W wyniku działań wojennych budynek został znacznie zniszczony, a zachowały się jedynie jego zewnętrzne mury. Niemniej jednak, w 1946 roku podjęto decyzję o odbudowie tego ważnego obiektu. Prace zakończono w 1951 roku, po czym budynek stał się siedzibą Publicznej Średniej Szkoły Zawodowej.
W kolejnych latach, w okresie 1974–1977, dokonano znaczącej rozbudowy gmachu, dodając trzecią kondygnację, co pozwoliło na lepsze wykorzystanie przestrzeni dla celów edukacyjnych. Od 1996 roku budynek ten jest siedzibą III Liceum Ogólnokształcącego, kontynuując tym samym swoją misję służby społeczności lokalnej, lecz tym razem w dziedzinie kształcenia młodzieży.
Architektura
Współczesny obiekt różni się znacząco od pierwotnego stanu szpitala, jednak układ architektoniczny pozostał niezmieniony. Budynek z charakterystyczną symetrią, wyróżniającą się bocznymi dwuosiowymi ryzalitami oraz starannie rozmieszczonymi oknami, jest przykładem przemyślanej architektury.
Trzykondygnacyjny korpus usytuowany jest na wysokim cokole i podpiwniczony, co dodaje mu monumentalności. Ściany gładko tynkowane, z profilowanym gzymsem wokół szczytu, prezentują się bardzo elegancko.
Elewacja frontowa, o dziewięciu osiach, zachowuje symetrię, a dwuosiowe ryzality po bokach wprowadzają harmonię do całej struktury. W szczególności, pasmo środkowe, składające się z pięciu osi, jest cofnięte, co nadaje głębi i wyrazistości.
Wejście główne, które przyciąga uwagę swoją dekoracyjnością, ulokowane jest w środkowej części elewacji południowej. W tej strefie znajdują się dwie kolumny toskańskie o profilu kulistym, stanowiące interesujący akcent architektoniczny.
Elewacje ścian szczytowych są sześciowersowe i choć niesymetryczne, zachowują spójność z ogólnym stylem budynku. Pierwsza oś w tych elewacjach jest ślepa, co nieco łagodzi ich wygląd. Dodatkowo, podział pionowy i poziomy na tych elewacjach odzwierciedla schematy zastosowane w elewacji frontowej.
W północnej elewacji budynku, także o dziewięciu osiach, widać boczne ryzalitry, które są poszerzone do trójosiowej szerokości. Środkowa część tej elewacji zajmuje trójosiową przestrzeń, cofnięta w głąb, co dodaje jej charakterystycznego rysu.
Przypisy
- Historia budynku przy Senatorskiej 13. [dostęp 26.03.2016 r.]
- Łomża. Senatorska 13. [dostęp 26.03.2016 r.]
Oceń: Szpital Żydowski w Łomży