Maciej Kozłowski (astronom)

---

Życiorys

Maciej Kozłowski to postać o znaczącym dorobku naukowym, który ukończył studia na Wydziale Matematyczno-FizycznymUniwersytetu Warszawskiego w 1967 roku. Jego kariera zawodowa zaczęła się w Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie pracował jako asystent, a następnie adiunkt. W kolejnych latach, od 1983 do 1987 roku, pełnił funkcję adiunkta, a od 1987 do 1999 roku był kierownikiem ośrodka obliczeniowego Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika PAN (CAMK).

Praca naukowa i dydaktyczna

Kozłowski był zaangażowany w badania dotyczące ewolucji gwiazd oraz dysków akrecyjnych w pobliżu zarówno gwiazd, jak i masywnych czarnych dziur. W 1973 roku obronił swoją doktorską pracę na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, której tytuł brzmiał „Wieloznaczność rozwiązań równań budowy wewnętrznej dla masywnych gwiazd palących hel w centrum”. Promotorem pracy był prof. Bohdan Paczyński. Kozłowski uczestniczył w licznych stażach naukowych, m.in.:

• Uniwersytet w Amsterdamie (1973, 3 miesiące),
• Uniwersytet Harvarda (1981, 5 miesięcy),
• Uniwersytet Princeton (1990, 3 miesiące).

Prowadził wykłady z astrofizyki obserwacyjnej, metod numerycznych oraz programowania. Dodatkowo organizował zajęcia w pracowni komputerowej dla studentów astronomii na UW.

Podłączenie Polski do Internetu

W czasie gdy pracował w CAMK, Maciej Kozłowski był jednym z pionierów, który przyczynił się do rozwoju dostępu polskich instytucji naukowych do globalnych sieci teleinformatycznych. W 1987 roku zorganizował system wymiany poczty elektronicznej pomiędzy astronomami w Warszawie i ich zagranicznymi odpowiednikami. Na przełomie lat 80. i 90. współpracował z Jackiem Gajewskim, aby uzyskać finansowanie na podłączenie Polski do zachodnich sieci komputerowych, w tym europejskiej sieci akademickiej BITNET, znanej jako EARN. Wniosek został zaakceptowany przez prof. Stefana Amsterdamskiego, ówczesnego sekretarza Urzędu Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń; uruchomiono wówczas Jednostkowy Program Badawczo-Rozwojowy nr 8.29 „Prace związane z przystąpieniem polskich szkół wyższych i instytucji naukowych do sieci EARN”, którego kierownikiem był Tomasz Hofmokl.

Pierwsze międzynarodowe połączenie internetowe z wykorzystaniem protokołu TCP/IP miało miejsce 17 sierpnia 1991 roku, kiedy to Rafał Pietrak z Wydziału Fizyki UW, przy ul. Hożej w Warszawie, nawiązał łączność z Janem Sorensenem z Ośrodka Komputerowego Uniwersytetu Kopenhaskiego. Data ta uznawana jest za przełomową w historii Internetu w Polsce.

W 1991 roku zrealizowano pierwsze połączenie lokalnych sieci komputerowych na Wydziale Fizyki UW przy ul. Hożej, jak i w innych kluczowych miejscach, takich jak Obserwatorium Astronomiczne UW w Alejach Ujazdowskich, Centrum Informatyczne UW przy Krakowskim Przedmieściu, oraz CAMK przy ul. Bartyckiej w Warszawie. Do sieci przyłączono również komputery w Instytucie Informatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, krakowskim Cyfronecie, Uniwersycie Toruńskim oraz Uniwersytecie Śląskim w Katowicach.

NASK

W grudniu 1993 roku z Uniwersytetu Warszawskiego wydzielono Naukową i Akademicką Sieć Komputerową, której dyrektorem został prof. Tomasz Hofmokl. Maciej Kozłowski objął stanowisko Zastępcy Dyrektora NASK z pełnomocnictwami ds. Miejskiej Sieci Komputerowej WARMAN (1993–1996), a następnie zastępował dyrektora do spraw naukowych aż do 1999 roku. Od 2000 do 2009 roku pełnił funkcję Dyrektora NASK. W czasie jego kadencji, NASK osiągnął liczne sukcesy, w tym:

• rozwój rejestru domeny krajowej .pl,
• powstanie CERT Polska w 1996 roku,
• wznowienie działalności naukowej NASK w 2001 roku, co pozwoliło uzyskać najwyższą (1) kategorię naukową według klasyfikacji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego,
• tworzenie portalu Polska.pl,
• realizacja programu „Skarby Dziedzictwa Narodowego” od 2002 roku, prowadzonego we współpracy z Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych, oraz publikacja najcenniejszych archiwaliów w Internecie w portalu Polska.pl,
• budowa oferty usług telekomunikacyjnych, w tym krajowej sieci radiowego dostępu telekomunikacyjnego,
• projekt „Safer Internet”, realizowany od 2004 roku z dofinansowaniem Komisji Europejskiej we współpracy z Fundacją „Dzieci Niczyje”, który ma na celu dbanie o bezpieczeństwo najmłodszych w Internecie,
• rozwój domenowego Sądu Polubownego we współpracy z Polską Izbą Informatyki i Telekomunikacji,
• utworzenie zespołu Dyżurnet.pl – Hotline w NASK, który działa od 2005 roku, a jego celem jest przeciwdziałanie nielegalnym treściom w Internecie.

1 lipca 2009 roku Kozłowski został odwołany z pełnionej funkcji przez Minister Barbarę Kudrycką, co miało związek z rzekomym niedostatecznym nadzorem nad finansami NASK, w szczególności inwestycjami w opcje walutowe. Podejrzenia te nie zostały potwierdzone w śledztwie prokuratorskim, które zostało umorzone. Maciej Kozłowski przeszedł na zasłużoną emeryturę.

W międzyczasie sprawa dotycząca umowy między NASK a bankiem trafiła do Sądu Najwyższego, który uchwałą z 26 listopada 2014 roku uznał ją za nieważną. W maju 2015 roku całość depozytu, wraz z odsetkami wynoszącymi około 8 milionów dolarów USA, została zwrócona NASK, co potwierdziło, że była to najlepsza inwestycja w historii tej jednostki.

Członkostwo w organizacjach

Maciej Kozłowski, znany astronom, miał różnorodne doświadczenia związane z członkostwem w licznych organizacjach.

W ciągu swojej kariery, był aktywnym członkiem wielu stowarzyszeń, w tym:

• Polskiego Towarzystwa Astronomicznego,
• Międzynarodowej Unii Astronomicznej,
• Polskiego Towarzystwa Informatycznego (w latach 2005–2007),
• Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji (gdzie w latach 2001–2010 zasiadał w Radzie Izby).

Od 2010 roku Maciej Kozłowski pełni funkcję przewodniczącego RadyFundacji Bezpieczna Cyberprzestrzeń.

Nagrody i odznaczenia

Maciej Kozłowski, wybitny astronom, został odznaczony licznymi nagrodami i wyróżnieniami za swoje osiągnięcia, które znacznie przyczyniły się do rozwoju nauki oraz technologii informacyjnej.

• Wyróżniony Nagrodą naukową Wydziału III PAN za cykl prac zatytułowany „Linear Series of Stellar Models” opracowywanych wspólnie z prof. B. Paczyńskim,
• Otrzymał Złoty Krzyż Zasługi, który został mu wręczony przez Panią Minister Barbarę Labudę w imieniu Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego w dniu 14 września 2001 roku, na podstawie osiągnięć „za zasługi we wdrażaniu nowych technologii informatycznych”,
• Zasłużony posiadacz odznaki honorowej „Za zasługi dla archiwistyki”, przyznanej przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych w 2003 roku,
• Uhonorowany honorowym członkostwem Federacji Bibliotek Kościelnych „Fides” w 2004 roku,
• Otrzymał Nagrodę Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji „za 20 lat pozytywistycznej pracy na rzecz rozwoju Internetu w Polsce” w 2011 roku,
• Wyróżniony nominacją do nagrody „Info Star” Centrum Promocji Informatyki oraz Polskiego Towarzystwa Informatycznego (PTI) w 2011 roku,
• Miał zaszczyt otrzymać Medal 70-lecia Polskiej Informatyki, przyznany przez Kapitułę PTI w 2018 roku.

---

Oceń: Maciej Kozłowski (astronom)

---