Maria Moczydłowska

Polityka i administracja

Maria Moczydłowska, z domu Grzymkowska, przyszła na świat 4 października 1886 roku w Łomży. Jej życie zakończyło się 26 kwietnia 1969 roku w Sopocie. Była znaczącą postacią w polskim życiu politycznym i społecznym, uznawaną za pionierkę w wielu obszarach.

W latach 1919-1922 pełniła funkcję posłanki na Sejm Ustawodawczy, reprezentując Narodowe Zjednoczenie Ludowe (NZL). Moczydłowska była nie tylko politykiem, lecz także aktywistką feministyczną, która dążyła do poprawy sytuacji kobiet w Polsce.

Jako nauczycielka i działaczka organizacji społeczno-oświatowych, angażowała się w rozwój edukacji oraz wspieranie ruchu spółdzielczości. Zapisała się w historii jako pierwsza kobieta, która miała zaszczyt zabrać głos na posiedzeniu Sejmu jako posłanka, co miało ogromne znaczenie dla przyszłych pokoleń kobiet w polityce.

Życiorys

W 1905 roku Maria Moczydłowska zaangażowała się w rewolucję oraz strajk szkolny. Swoje umiejętności dydaktyczne rozwijała w Kaliszu, Łomży oraz Warszawie. Razem z mężem uczyła w szkole rolniczej w Liskowie, gdzie blisko współpracowała z księdzem Wacławem Blizińskim, który był propagatorem spółdzielczości i współtwórcą NZL. W 1913 roku opublikowała swoje znane dzieło pt. „Wieś Lisków”.

Działalność polityczna i feministyczna

Dzięki wsparciu ks. Blizińskiego, Moczydłowska uzyskała mandat do Sejmu Ustawodawczego z okręgu wyborczego nr 30 w Częstochowie, stając się jedną z ośmiu niewielu posłanek w tym gremium. Pełniła funkcję sekretarza Klubu Narodowego Zjednoczenia Ludowego oraz była aktywną członkinią sejmowych komisji dotyczących ochrony pracy, oświaty oraz opieki społecznej. W swoim sejmowym przemówieniu w maju 1919 roku zdeklarowała ponadpartyjną współpracę pomiędzy posłankami. Wskazała na potrzebę pomocy dla osób w trudnych sytuacjach życiowych oraz dzieci, które zostały zaniedbane, a także na konieczność podniesienia poziomu moralnego w społeczeństwie oraz zniesienia reglamentacji prostytucji.

Równouprawnienie kobiet i mężczyzn zdefiniowała jako kluczową kwestię dla przyszłości ustroju państwowego. Jako członkini Sejmu, Moczydłowska była zagorzałą zwolenniczką prohibicji i postulowała zakaz produkcji oraz sprzedaży alkoholu do celów spożywczych. W tej sprawie współpracowała ściśle z posłanką Zofią Moraczewską, która była częścią Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów. Dnia 20 kwietnia 1920 roku w Komisji Zdrowia Publicznego brakowało jednego głosu, aby zatwierdzić projekt Moczydłowskiej wprowadzający pełną prohibicję, jednakże uchwalono ustawę o ograniczeniach w sprzedaży i spożyciu alkoholu, która zyskała miano „lex Moczydłowska”.

Jako sprawozdawczyni w Komisji Opieki Społecznej, poparła wniosek Zofii Moraczewskiej dotyczący niezwłocznej, instytucjonalnej opieki dla dzieci potrzebujących pomocy. Niekiedy, nie zgadzając się z decyzjami klubu NZL, stosowała różne fortele. Jej „zasłabnięcie” podczas sesji sejmowej 10 lipca 1919 roku pomogło w przyjęciu uchwały o zasadach reformy rolnej, co przyniosło rezultat w postaci przyzwolenia na uchwałę dzięki przewadze jednego głosu. 16 marca 1921 roku, opuszczając salę sejmową po to, by „zatelefonować”, przyczyniła się do przegłosowania poprawki lewicy do marcowej konstytucji, eliminującej wirylistów z przyszłego składu senatu, mimo sprzeciwu jej klubu.

21 listopada 1919 roku, Moczydłowska, w towarzystwie innych posłanek, sprzeciwiła się dyskryminacji kobiet w kontekście przyznawania nauczycielskiego dodatku drożyźnianego, który mógł być wypłacany tylko małżonkom. 20 stycznia 1920 roku, wspólnie z Gabrielą Balicką-Iwanowską oraz Zofią Moraczewską, złożyła wniosek o zniesienie przepisów odbierających kobietom polskie obywatelstwo po zawarciu małżeństwa z cudzoziemcami, jednakże ten wniosek został odrzucony przez pozostałych posłów.

Okres międzywojnia

Po zakończeniu kadencji w Sejmie Ustawodawczym, Moczydłowska bez powodzenia starała się o reelekcję. Klęska wyborcza w listopadzie 1922 roku, kiedy to jej partia utworzona przez lidera NLZ Leopolda Skulskiego poniosła porażkę, miała znaczący wpływ na jej karierę. Wśród liderów tej partii, wiele osób, w tym Skulski, dołączyło następnie do PSL „Piast”. Po zakończeniu swojej działalności w parlamencie, Moczydłowska zajmowała się organizowaniem polskich szkół we Francji oraz prowadzeniem wakacyjnych kursów dla nauczycieli polonijnych. Później pracowała w warszawskim kuratorium w dziale oświaty dla dorosłych.

Po 1939 i w PRL

Podczas II wojny światowej prowadziła tajne nauczanie. Po wojnie działała jako przewodnicząca Koła Spółdzielców przy PSS „Społem” w Sopocie oraz w Towarzystwie „Trzeźwość”. Była również członkiem zarządu Związku Kółek Rolniczych w Warszawie. W 1959 roku wzięła udział w Międzynarodowym Zjeździe Spółdzielczyń w Warszawie, podczas którego została wyróżniona srebrną odznaką. Pełniła rolę wiceprzewodniczącej Kół Gospodyń Wiejskich w Częstochowie oraz Warszawie. Była także aktywną członkinią Związku Nauczycielstwa Polskiego oraz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Ostatnie dni spędziła na cmentarzu katolickim w Sopocie (kwatera I1-2-2).

Życie prywatne

Maria Moczydłowska miała dwa małżeństwa w swoim życiu, które miały znaczący wpływ na jej losy. Jej pierwszym partnerem był Mieczysław Moczydłowski, długoletni działacz oświatowy oraz dyrektor szkoły rolniczej w Liskowie. Urodził się w 1887 roku, a zmarł w 1925 roku, co oznacza, że ich wspólne życie obejmowało ważne lata dla regionu.

Po jego śmierci, Maria związała się z Tymoteuszem Niekraszem, urzędnikiem skarbowym, co wskazuje na jej skłonność do budowania relacji z osobami zaangażowanymi w sferę publiczną i społeczną.

Odznaczenia

Maria Moczydłowska zdobyła wiele cennych odznaczeń, które potwierdzają jej zaangażowanie i wkład w polskie życie społeczne oraz historyczne. Oto lista nagród, które otrzymała:

  • 1960: Złoty Krzyż Zasługi,
  • 1960: Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
  • 1960: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
  • 1959: Srebrny Krzyż Zasługi,
  • 1959: srebrna odznaka na Międzynarodowym Zjeździe Spółdzielczyń w Warszawie,
  • 1948: Złoty Krzyż Zasługi.

Przypisy

  1. Małgorzata Tkacz-Janik, Anna Dudek: Mamy to we krwi. [w:] Wysokie Obcasy [on-line]. Agora, 06.10.2018 r. [dostęp 11.10.2018 r.]
  2. Moczydłowska Maria z d. Grzymkowska 1886-1969. Parlamentarzyści RP. [dostęp 19.05.2012 r.]
  3. Wojciech Kołodziej: Z perspektywy historycznej. [w:] Świat Problemów, nr 6 [on-line]. Instytut Psychologii Zdrowia PTP, 2004. [dostęp 21.05.2012 r.]
  4. Tomasz Kowalik: Baby na Wiejskiej. „Sprawy Nauki”, 12/2004, 22.12.2004 r. [dostęp 27.04.2012 r.]
  5. Maria Moczydłowska: Wieś Lisków. Kalisz, 1913 r. [dostęp 04.05.2012 r.]
  6. a b c d Maria Moczydłowska. Biblioteka Sejmowa. [dostęp 27.04.2012 r.]
  7. a b c d Mariola Kondracka, Aktywność parlamentarna posłanek i senatorek Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1927, [w:] Agnieszka Janiak-Jasińska, Katarzyna Sierakowska, Andrzej Szwarc (red.), Działaczki społeczne, feministki, obywatelki. Samoorganizowanie się kobiet po 1918 roku (na tle porównawczym), tom II, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2009 r., s. 50, 52, 54–59, 61, 68–69, 71–72.
  8. Sprawozdanie z działalności Zarządu Centralnego SUS za czas od 1 stycznia do końca grudnia 1930 r. „Czasopismo Skarbowe”. 4, styczeń 1931 r. Stowarzyszenie Urzędników Skarbowych. brak numeru strony

Oceń: Maria Moczydłowska

★★★★★
Średnia ocena:4.78 Liczba ocen:15