Jan Harusewicz

---

Życiorys

Jan Harusewicz, syn Szymona, naczelnika urzędu skarbowego, oraz Leokadii z Zielińskich, rozpoczął swoją edukację w Gimnazjum Klasycznym w Łomży, które ukończył w 1881 roku. Swoje dalsze kroki skierował na Wydział Lekarski Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie rozpoczął studia, które zakończył w 1887 roku. Równocześnie, w tym samym roku, aktywnie uczestniczył w powołaniu Związku Młodzieży Polskiej „Zet” w Krakowie. Rok później, w 1888, stał się członkiem Ligi Polskiej, a po jej przekształceniu w 1893 roku w Ligę Narodową, włączył się w prace Rady Naczelnej tej organizacji.

Po rozpoczęciu pracy zawodowej, przyjął stanowisko lekarza powiatowego w Ostrowi Mazowieckiej, gdzie zainicjował tajną działalność narodową. W 1905 roku, postanowienie to zaowocowało jego współudziałem w powołaniu Towarzystwa Polskiej Macierzy Szkolnej. Starał się o utworzenie sieci kół tajnej oświaty; dzięki jego staraniom w Ostrowi powstały Koła Polskiej Macierzy Szkolnej oraz Miłośników Sceny Polskiej, w których aktywnie działała jego żona, Amelia Harusewicz. Wspólnie stawiali czoła wyzwaniom, tworząc wiele lokalnych stowarzyszeń, a Jan zaangażował się również w kolportowanie narodowych publikacji oraz prowadzenie licznych artykułów podpisując się pseudonimem „Jerzy Wrewicz”. Jego prace były publikowane m.in. w „Gazecie Warszawskiej” i „Przeglądzie Wszechpolskim”, a ich treść często dotyczyła kwestii samorządności w Królestwie, propagując idee nacjonalizmu.

W swoim życiu publicznym, Jan Harusewicz pełnił funkcję komisarza Ligi Narodowej na ziemię łomżyńską. W gronie jego bliskich współpracowników znajdował się Ludwik Mieczkowski oraz Jan Dołęga-Zakrzewski. W 1906 roku zaangażował się w politykę na szerszą skalę jako poseł do rosyjskiej I Dumy. Później, zasiadał w II, III oraz IV Dumie, zostając prezesem Koła Polskiego w tej ostatniej, aż do 1917 roku. Pełnił również ważną rolę jako zwierzchnik Koła Okręgowego łomżyńskiego Towarzystwa Oświaty Narodowej.

W odpowiedzi na apel wielkiego księcia Mikołaja Mikołajewicza Romanowa z 14 sierpnia 1914 roku, Jan podpisał telegram dziękczynny, w którym podkreślił, że krew synów Polski, połączona z krwią synów Rosji w walce z wspólnym wrogiem, stanie się istotną gwarancją nowego życia w pokoju oraz przyjaźni pomiędzy dwoma słowiańskimi narodami. W 1915 roku brał udział w pracach Komitetu Narodowego Polskiego, a także w Centralnym Komitecie Obywatelskim Królestwa Polskiego w Rosji i Zjednoczeniu Międzypartyjnym. Po przeniesieniu Komitetu Narodowego z Lozanny do Paryża w 1918 roku, był jego przedstawicielem odpowiedzialnym za Szwecję i Finlandię.

W 1920 roku Jan Harusewicz powrócił do Polski, a w 1922 roku został wybrany do Sejmu I kadencji z listy Związku Ludowo-Narodowego, będąc wiceprezesem klubu. Był również członkiem wewnętrznych organizatorów polityki obozu narodowego. W życiu prywatnym miał syna, Mieczysława Harusewicza, hydrotechnika, oficera WP i działacza narodowego, oraz córkę Wandę, która wyszła za Ignacego Czeczotta, lekarza i oficera WP zamordowanego w Charkowie. Jan Harusewicz zmarł 17 września 1929 roku w Warszawie, a jego ciało spoczęło na warszawskich Powązkach (kwatera 80-5-25).

---

Oceń: Jan Harusewicz

---