Bolesław Mucharski

---

W dwudziestoleciu międzywojennym

Bolesław Mucharski, jedna z postaci związanych z okresem dwudziestolecia międzywojennego, urodził się 10 maja 1914 roku.

Po zakończeniu edukacji w szkole podstawowej oraz Seminarium Nauczycielskim w Łomży, rozpoczął karierę zawodową jako nauczyciel.

Pracował na obszarze powiatu łomżyńskiego, gdzie jako pedagog miał okazję wpływać na rozwój młodzieży w swoim regionie.

II wojna światowa

Po niepowodzeniu kampanii wrześniowej, Łomża znalazła się pod kontrolą Związku Radzieckiego. W tym trudnym czasie, Bolesław, wraz z bratem Antonim, zdołali dotrzeć do Lublina, gdzie ich trzeci brat, Jan, przebywał w zakonie ojców kapucynów. Już wcześniej, w okupowanej Warszawie, Bolesław przystąpił do Służby Zwycięstwu Polski, przyjmując pseudonim „Lekarz”. Z Lublina udało im się trafić do Lubartowa, gdzie wspólnie otworzyli sklep, który stał się nie tylko ich źródłem utrzymania, ale także konspiracyjnym punktem kontaktowym. Od momentu przybycia do Lubartowa, „Lekarz” aktywnie angażował się w działalność niepodległościową. Wkrótce potem sprawił, że w Lubartowie zorganizowano drużynę Związku Odwetu, której celem była realizacja działań dywersyjnych przeciwko okupującym Niemcom.

Związek Odwetu i Kierownictwo Dywersji

Drużyna Lekarza w Lubartowie liczyła wówczas 10 osób. Podobne oddziały zaczęły powstawać również w miejscowościach Wandzin i Zezulin. Inauguracyjne akcje drużyny skupiały się na destrukcji drogowskazów na skrzyżowaniach, co miało na celu zmylenie niemieckiego wroga, zrywaniu ogłoszeń oraz likwidacji sieci telekomunikacyjnej. W 1942 roku doprowadzono do zniszczenia kartotek oraz list osób przewidzianych do przymusowych robót w Niemczech, jak również wykazów dostaw rolniczych przeznaczonych dla okupanta. W ramach działań wywrotowych rekwirowano także kurtki szyte dla niemieckich żołnierzy, a także kontyngenty żywności przeznaczone dla okupantów. Od 1943 roku, drużyna zaczęła sabotować niemieckie transporty kolejowe – w trakcie całej wojny udało się przeprowadzić około 20 takich akcji.

W styczniu 1943 roku, po przejęciu przez Kierownictwo Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej (Kedyw) zadań związanych z dywersją i sabotażem, oddział Bolesława Mucharskiego został włączony do tej nowej struktury. W owym czasie jego oddział był już bardzo dobrze zorganizowany – poza grupą bojową, miał również rozwiniętą siatkę informatorów, a także grupy odpowiedzialne za transport oraz zaopatrzenie w broń i materiały wybuchowe. Od listopada 1943 roku do końca kwietnia 1944 roku, w skład oddziału wchodził cichociemny Jan Brzoza, znany także jako Włodzimierz Klocek, który później został aresztowany przez Niemców.

IV pluton 8 pp Legionów AK

Wiosną 1944 roku, w ramach przygotowań do Akcji Burza, w obwodzie lubartowskim powstały trzy oddziały partyzanckie: oddział Zdzisława Brońskiego Uskoka, oddział Tadeusza Pośpiecha Brzechwy oraz oddział Bolesława Mucharskiego, działający jako IV pluton 8 pułku piechoty Legionów Armii Krajowej. Miejscem stacjonowania tego oddziału były głównie lasy kozłowieckie. Tam miała miejsce potyczka z Niemcami, w której oddział poniósł jedną ofiarę śmiertelną oraz trzech rannych, jednocześnie zabijając lub raniąc 10-13 niemieckich żołnierzy, w tym jednego oficera. Po wycofaniu się Niemców, w dniach 21 i 22 lipca 1944 roku, oddział, działając wspólnie z innymi jednostkami AK oraz 27 Wołyńską Dywizją Piechoty AK, wkroczył do Lubartowa, dokonując wyzwolenia miasta. Z chwilą przybycia do Lubartowa Sowietów, 23 lipca, którzy przystąpili do rozbrajania i aresztowania żołnierzy AK, na początku sierpnia Lekarz postanowił o rozformowaniu swojego oddziału.

Pod okupacją sowiecką

Bolesław Mucharski, znany ze swojej działalności konspiracyjnej przeciwko komunizmowi, po pewnym czasie dotarł do Lublina, gdzie przyjął fałszywe nazwisko Antoni Lipiński. W tej nowej roli kontynuował swoją walkę, działając w ukryciu przed radzieckimi służbami.

Wspólnie z Czesławem Rossińskim, posługującym się pseudonimem Jemioła, brali udział w tajnych zebraniach, na których omawiano plany zorganizowania zamachu na Bolesława Bieruta oraz Edwarda Osóbkę-Morawskiego. Mimo ambitnych zamiarów, te plany nigdy nie ujrzały światła dziennego.

22 grudnia 1944 roku Mucharski został aresztowany przez radzieckie organy ścigania i trafił do aresztu śledczego NKWD w Lublinie. Wraz z dziesięcioma innymi więźniami został przewieziony na Zamek Lubelski, gdzie wszyscy zostali oskarżeni o przynależność do nielegalnej organizacji konspiracyjnej oraz o planowanie zamachu na najwyższe władze komunistyczne.

Proces, który toczył się w dniach 6-9 kwietnia 1945 roku przed Wojskowym Sądem Okręgowym, zakończył się dla wszystkich skazanych wyrokiem śmierci. Wyrok wykonano 12 kwietnia na Zamku Lubelskim, a żołnierzy pochowano na cmentarzu przy ulicy Unickiej w Lublinie.

Po wielu latach, 9 maja 1990 roku, Sąd Najwyższy w Warszawie zdecydował o uniewinnieniu wszystkich jedenastu członków Armii Krajowej, w tym także Bolesława Mucharskiego, co było swego rodzaju rehabilitacją dla tych, którzy walczyli o niepodległość Polski.

Upamiętnienie

Bolesław Mucharski jest postacią, która znalazła swoje miejsce w pamięci lokalnej społeczności. Jego dziedzictwo upamiętnione jest w kilku istotnych miejscach.

• Imię ppor. Bolesława Mucharskiego zostało nadane jednej z ulic w Lubartowie,
• Od 2017 roku imię to nosi także 1 Lubartowska Drużyna Harcerzy „Huragan”.

---

Oceń: Bolesław Mucharski

---