Gustaw Konstanty Żebrowski

---

Życiorys

Gustaw Konstanty Żebrowski był synem Gustawa oraz Otylii z Dąbrowskich. W 1919 roku, jako ochotnik, wstąpił do służby w Wojsku Polskim, gdzie został przydzielony do 30 Pułku Piechoty. Po pewnym czasie przeniesiono go na Śląsk Cieszyński, gdzie wziął udział w I powstaniu śląskim. Już 1 października 1919 r. otrzymał awans na podchorążego. W czerwcu 1920 r. został przeniesiony do Kompanii Sztabowej Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie, zajmując stanowisko dowódcy plutonu oraz instruktora. W maju 1921 r. awansował na podporucznika i przeszedł do Departamentu Sanitarnego Ministerstwa Spraw Wojskowych, pełniąc rolę referenta personalnego oraz sekretarza Komisji Weryfikacyjnej. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu porucznika, z datą starszeństwa na 1 czerwca 1921 r., w korpusie oficerów administracji, w sekcji sanitarnej. Grudzień 1923 r. przyniósł mu kolejny awans, tym razem na dowódcę administracyjnego oddziału sanitarnego 1 Szpitala Okręgowego. W 1931 roku został adiutantem oraz oficerem ewidencyjnym 1 Baonu Sanitarnego w Warszawie. Po przeformowaniu tworzył kadrę zapasową 1 Szpitala Okręgowego, gdzie objął stanowisko dowódcy kompanii oraz oficera oświatowego. 1 lutego 1934 roku został przyjęty do korpusu oficerów sanitarnych jako porucznik, z datą starszeństwa przypisaną na 1 czerwca 1921 r. oraz ze 3. lokatą. 1 października 1935 r. przeszedł w stan spoczynku. Od grudnia 1935 do sierpnia 1939 roku pracował w prywatnej aptece w Warszawie, mając dyplom aptekarski uzyskany w 1919 roku.

Udział w kampanii wrześniowej

20 sierpnia 1939 roku Gustaw został powołany do czynnej służby w kadrze zapasowej 1 Szpitala Okręgowego, zajmując stanowisko oficera mobilizacji. Już 9 września ewakuowano go z Warszawy do Brześcia, gdzie aktywnie uczestniczył w obronie twierdzy brzeskiej, dowodząc kompanią. Po zajęciu twierdzy przez Niemców, dnia 17 września 1939 roku, został wzięty do niewoli. 22 września tego samego roku przekazano go sowieckim władzom wojskowym. 30 września Żebrowski, wraz z innymi oficerami, został wywieziony do obozu jeńców w Starobielsku. 4 listopada 1939 roku, przyjmując rolę cywila, udało mu się uciec z obozu. 20 listopada tegoż roku został przekazany Niemcom, a 28 listopada 1939 roku zwolniony jako cywil z obozu jeńców w Radomiu, co umożliwiło mu powrót do Warszawy.

Działalność konspiracyjna

28 lutego 1940 roku Żebrowski nawiązał kontakt z Organizacją Orła Białego, gdzie pełnił funkcję dowódcy kompanii, a następnie także batalionu pod pseudonimem Gustaw. Od maja 1941 roku związał się z Narodową Organizacją Wojskową, gdzie, używając pseudonimu Czesław, przez rok kierował IV Dzielnicą Warszawską, obejmując obszary takie jak Żoliborz, Powązki, Marymont oraz Bielany. W maju 1942 roku Okręg Warszawski NOW podporządkował się Armii Krajowej. Zgodnie z rozkazami porucznika Żebrowskiego, oddał dzielnicę Armii Krajowej i wstąpił do grupy dywersyjnej „Wachlarz”. Po przeszkoleniu, został mianowany zastępcą dowódcy 1. odcinka „Podole” i wysłany w teren celem organizacji działań. Po zakończeniu misji powrócił do Warszawy. Z uwagi na konflikty oraz nieporozumienia w organizacji, został zdekonspirowany i aresztowany przez gestapo, ale udało mu się zbiec. Po tej sytuacji opuścił szeregi „Wachlarza” i dołączył do Konfederacji Narodu, gdzie przez dwa miesiące pełnił funkcję szefa Wydziału IV Sztabu grupy Mazowieckiej. W grudniu 1942 grupa ta podporządkowała się NSZ, co w rezultacie doprowadziło do nominacji Żebrowskiego na komendanta 2 Dzielnicy Warszawskiej, którą organizował przez 10 miesięcy, przyjmując pseudonim Marek. W październiku 1943 roku otrzymał awans na zastępcę szefa Oddziału III Sztabu Okręgu Warszawskiego NSZ, pełniąc równocześnie rolę referenta operacyjnego oraz komendanta Szkoły Podchorążych NSZ. W marcu 1944 roku, po scaleniu NSZ z AK, Żebrowski został szefem Oddziału I Sztabu Okręgu Warszawskiego NSZ, a 2 lipca 1944 roku awansowano go do stopnia kapitana oraz odznaczono Krzyżem Walecznych.

Udział w powstaniu warszawskim

W czasie powstania warszawskiego walczył w oddziale „Topora”, na czele z płk. Koiszewskim, przyjmując pseudonim Jasieńczyk. 20 sierpnia 1944 roku, został awansowany do stopnia majora oraz po raz drugi otrzymał Krzyż Walecznych. Od 5 września 1944 r., po likwidacji Sztabu Okręgu Warszawskiego NSZ, w ramach AK został wyznaczony na zastępcę dowódcy Zgrupowania „Barry”. Pełnił rolę dowódcy batalionu, walcząc w rejonie ulicy Marszałkowskiej. Za swoją ofiarną służbę otrzymał Order Virtuti Militari V klasy oraz Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami. Po zakończeniu powstania był w niewoli niemieckiej i przebywał w Oflagu II C Woldenberg. 31 stycznia 1945 roku został uwolniony przez wojska sowieckie, co umożliwiło mu powrót do Warszawy.

Po wojnie

Po wojnie Żebrowski nie zarejestrował swojego pobytu w WKU ani nie ujawnił się. Pod fałszywym nazwiskiem Bolesław Katański zorganizował grupę składającą się z około 300 byłych podwładnych i nawiązał kontakt z komendantem Okręgu AK. Po zniknięciu kontaktu i kolejnych aresztach, zmuszony był do wyznaczenia swojego następcy. Chcąc przedostać się do wojska polskiego na Zachodzie, został aresztowany przez UB. Po dwóch tygodniach, dzięki łapówce, zwolniono go. Zatrudnił się jako urzędnik w Państwowym Urzędzie Repatriacyjnym, po czym wyjechał na Pomorze, a następnie przeniesiony został na Dolny Śląsk. Podczas rutynowej kontroli przekroczył granicę 10 października 1945 roku, a przez Czechosłowację dotarł 9 listopada 1945 roku do 112 Oficerskiego Ośrodka Wojskowego w Delmenhorst w Niemczech. Następnie udał się do Londynu, gdzie mieszkał aż do 1966 roku. W marcu 1966 roku wrócił do Warszawy, po 21 latach mógł spotkać się z żoną i rodziną. Zmarł 26 marca 1973 roku w Otwocku.

---

Oceń: Gustaw Konstanty Żebrowski

---