Jerzy Jarnuszkiewicz (harcerz)

---

Życiorys

Działalność niepodległościowa

Jerzy Jarnuszkiewicz był zaangażowany w działalność Polskiej Organizacji Wojskowej podczas I wojny światowej. Już w styczniu 1917 roku, kiedy był jeszcze uczniem i harcerzem, złożył przysięgę w Łomży, co stanowiło początek jego aktywnej służby, trwającej aż do 11 listopada 1918 roku. W tym czasie pełnił różnorodne zadania wywiadowcze oraz kurierskie, które były zlecane przez Komendę X Okręgu POW w jego rodzinnym mieście.

Jarnuszkiewicz, jako zastępca komendanta obwodu łomżyńskiego, brał również udział w historycznym rozbrajaniu Niemców w listopadzie 1918 roku. W lipcu 1920 roku, będąc jeszcze uczniem, zgłosił się ochotniczo do wojska polskiego, angażując się w walki obronne w Łomży, a następnie, jako żołnierz, stoczył walki pod Nasielskiem. 23 października 1920 roku został przeniesiony do rezerwy, kończąc krótki, ale intensywny okres służby wojskowej.

W obliczu nadchodzącej wojny w 1939 roku, Jarnuszkiewicz, pracując w polskim konsulacie w Buenos Aires, zwrócił się do Ministerstwa Spraw Zagranicznych z prośbą o powrót do Polski. Wrócił do Warszawy na początku września i objął dowództwo kompanii ckm w naziemnej obronie przeciwlotniczej, stacjonując na ulicy Mazowieckiej. Jego walka na tym strategicznym stanowisku trwała aż do kapitulacji stolicy. W obliczu zdrady losu, wraz z innymi oficerami, został wzięty do niewoli, przebywając w różnych obozach, takich jak Nienburg X B, Spittal an der Drau, oraz Woldenberg II C, aż do 1945 roku.

Nauka i praca zawodowa

Jerzy Jarnuszkiewicz przez lata kształcił się w Polskiej Szkole Handlowej w Łomży, gdzie rozpoczął swoją edukację już w 1914 roku. Po ukończeniu szkoły średniej w 1921 roku, zadecydował o podjęciu studiów na SGGW w Warszawie. Ukończył je 1 lipca 1925 roku, zdobywając tytuł magistra nauk agrotechnicznych, w zawodzie inżyniera rolnika.

W kwietniu 1926 roku, Jerzy podjął pierwszą pracę w Centralnym Związku Kółek Rolniczych jako instruktor objazdowy w zakresie rachunkowości rolniczej. Po roku był zmuszony do zmiany miejsca pracy, przyjmując ofertę z Ministerstwa Reform Rolnych, gdzie pełnił stanowisko kierownika wydziału zajmującego się organizacją małych gospodarstw rolnych.

Od 15 października 1937 roku, pracował w Departamencie Konsularnym Ministerstwa Spraw Zagranicznych, a od stycznia 1938 roku zajmował pozycję radcy ds. rolnych w Polskim Poselstwie w Buenos Aires. Po zakończeniu pobytu w obozach jenieckich wrócił do Warszawy jako inwalida wojenny trzeciej grupy, gdzie ponownie podjął pracę w ministerstwie, tym razem jako referent. Mimo trudności, od roku 1954 do listopada 1960 roku zmagał się z bezrobociem. W końcowym etapie swojej kariery zajął się redagowaniem podręczników dla szkół rolniczych w PWRiL w Warszawie.

Harcerstwo

Jerzy Jarnuszkiewicz poświęcił znaczną część swojego życia harcerstwu. W 1915 roku wstąpił do I Drużyny Harcerzy im. Tadeusza Kościuszki, której komendantem był Teodor Kleindienst, pionier ruchu harcerskiego w Łomży. Dwa lata później, w 1917 roku, objął funkcję zastępcy drużyny pozaszkolnej, prowadzonym przez Leona Kaliwodę. Po zdaniu egzaminów na II stopień wywiadowcy, dowodził drużyną harcerską w II MDH im. Franciszka Grudzińskiego, jednocześnie pełniąc rolę zastępcy komendanta hufca powiatu łomżyńskiego.

W latach 1922–1932, Jarnuszkiewicz aktywnie uczestniczył w Mazowieckiej Komendzie Chorągwi Harcerzy, gdzie w 1925 roku awansował na podharcmistrza, a później na harcmistrza. W 1933 roku rozpoczął pracę etatową w Związku Harcerstwa Polskiego jako Inspektor Kresowy, a w latach 1933-1934 pełnił funkcję komendanta Kresowej Chorągwi Harcerzy. Po jej rozwiązaniu w 1934 roku, drużyny i hufce, które wcześniej wchodziły w skład chorągwi, zostały poddane Inspektoratowi Kresowych Harcerzy Głównej Kwatery Praskiej z siedzibą w Warszawie, w której dowodził były komendant chorągwi.

W 1936 i 1937 roku Jarnuszkiewicz uczestniczył w dwóch istotnych wyprawach instruktorów harcerskich do USA. Od 1 lipca do 30 sierpnia 1936 roku pełnił rolę komendanta Wyższego Kursu Samarytanki w Cambridge Springs w Pensylwanii. W Argentynie również aktywnie wspierał ruch harcerski wśród Polonii, a współorganizowany przez niego w styczniu 1939 roku obóz harcerski w Paolo Blanca stanowił istotny krok w tej działalności. Jarnuszkiewicz uczestniczył także w licznych międzynarodowych zlotach harcerskich, co przyczyniło się do umocnienia współpracy międzynarodowej w ramach harcerstwa.

Po zakończeniu wojny, Jarnuszkiewicz wrócił do swej działalności społecznej w Głównej Kwaterze ZHP w Warszawie. Został powołany do Komisji Zagranicznej i Komisji Normalizacyjnej ZHP, pełniąc rolę stałego delegata Naczelnika Harcerzy. Jednak w 1949 roku został zwolniony z Naczelnictwa ZHP na podstawie rozkazu Personalnego Naczelnictwa.

Ordery i odznaczenia

Jerzy Jarnuszkiewicz, harcerz o niezwykłych osiągnięciach, otrzymał liczne odznaczenia i ordery za swoją dotychczasową działalność, świadczącą o jego zaangażowaniu i poświęceniu.

• Krzyż Walecznych,
• Medal Niepodległości, otrzymany 15 czerwca 1932 roku,
• Srebrny Krzyż Zasługi nadany 26 października 1938 roku,
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945, przyznany w 1947 roku,
• Krzyż Legionowy, który jego działalność w Polskiej Organizacji Wojskowej oraz udział w walkach o Ojczyznę w 1920 roku uwiecznia,
• Odznaka pamiątkowa Polskiej Organizacji Wojskowej,
• Odznaka 25-lecia ZHP, zgodnie z rozkazem Naczelnika ZHP L1 z 25 stycznia 1936 roku,
• Odznaka upamiętniająca 20 lat istnienia Harcerstwa Lwowskiego, nadana na podstawie rozkazu KH Lwów L19 z 24 listopada 1933 roku,
• Pamiątkowa Odznaka Harcerzy Wołyńskich, przyznana na mocy rozkazu KCh w Równem L2 z 5 lutego 1936 roku.

Życie prywatne

Jerzy Jarnuszkiewicz był istotną postacią, który miał silne związki z tradycją niepodległościową Polski. Był synem Wacława oraz Adeli z Kraszewskich, a także wnukiem Michała Jarnuszkiewicza – nadleśniczego z guberni augustowskiej oraz naczelnika cywilnego powstania styczniowego w tej samej guberni.

W wyniku tragicznego zdarzenia, jakim była śmierć ojca w 1907 roku, Jerzy zamieszkał z matką oraz młodszą siostrą w Łomży, w domu jego matki, przy ulicy Wiejskiej 6. Dom ten stał się ważnym ośrodkiem polskości, który wspierał liczne akcje niepodległościowe. W jego murach mieściła się komenda Polskiej Organizacji Wojskowej, co dowodziło aktywności społecznej i patriotycznej rodziny Jarnuszkiewiczów.

Ostatnie dni Jerzego Jarnuszkiewicza przyniosły mu smutne zakończenie, bowiem zmarł na zawał serca 16 listopada 1960 roku. Jego pogrzeb odbył się w gronie rodzinnym, a grób znajduje się na cmentarzu komunalnym w Łomży, gdzie spoczywa obok bliskich mu osób.

---

Oceń: Jerzy Jarnuszkiewicz (harcerz)

---