Kazimierz Kraszewski

---

Wykształcenie

W rodzinie Kazimierza Kraszewskiego panowała atmosfera edukacyjna. Jego ojciec, Teofil, pełnił funkcję kierownika urzędu pocztowego w Łomży, natomiast matka, Benedykta z Dydalewiczów, była nauczycielką. W 1915 roku rodzina została zmuszona do ewakuacji do Moskwy, jednak po trzech latach, w 1918 roku, wrócili szczęśliwie do Łomży, unikając represji, które pojawiły się po zwycięstwie rewolucji bolszewickiej.

Po ukończeniu gimnazjum w 1929 roku, Kazimierz zrealizował swoje marzenia i został przyjęty do Szkoły Podchorążych Marynarki Wojennej w Toruniu. Jako podchorąży miał okazję brać udział w długim i pełnym wrażeń rejsie żaglowca szkolnego ORP „Iskra”. W czasie swojego szkolenia, w okresie od 7 maja do 23 października 1930 roku, statkiem tym odwiedził różnorodne porty, w tym Lizbonę, Santa Cruz, Las Palmas, Santiago de Cuba oraz Newport News, pokonując łącznie 12300 mil morskich.

Kazimierz zakończył naukę w Szkole Podchorążych w 1932 roku, uzyskując stopień podporucznika marynarki.

Służba wojskowa przed wojną

Po zakończeniu rocznego kursu aplikacyjnego, Kazimierz Kraszewski w wrześniu 1933 roku otrzymał przydział do Dywizjonu Okrętów Podwodnych, gdzie z zaokrętowaniem na okręcie podwodnym ORP „Żbik” pełnił funkcję oficera wachtowego. W lutym 1935 roku został przeniesiony do Morskiego Dywizjonu Lotniczego (M.D.Lot.) w Pucku. Ukończył Kurs Obserwatorów Lotnictwa Morskiego w Toruniu przy 4 Pułku Lotniczym, a po nim zyskał przydział jako obserwator do II Eskadry Bliskiego Rozpoznania M.D.Lot.

Rok 1936 okazał się przełomowy, gdyż Kraszewski zakończył Kurs Pilotażu Podstawowego w Sadkowie koło Radomia, a następnie Kurs Pilotażu Myśliwskiego w Grudziądzu, zdobywając w ten sposób uprawnienia do pilotażu. Po ukończeniu szkoleń, powrócił do II Eskadry Bliskiego Rozpoznania M.D.Lot. już jako pilot i oficer taktyczny. W okresie 1936-1938 pełnił rolę asystenta nawigatora na trzech kolejnych jednostkach: S/S „Pułaski”, M/S „Piłsudski” oraz S/S „Lech”.

We wrześniu 1938 roku Kraszewski został ponownie przydzielony do Dywizjonu Okrętów Podwodnych, gdzie zaokrętował się na okręcie podwodnym ORP „Ryś” jako oficer wachtowy oraz oficer broni podwodnej. W kwietniu 1939 roku, zyskał przydział do Dowództwa Floty, stając się oficerem flagowym (adiutantem) Dowódcy Floty, którym był kmdr Józef Unrug. Latem tego samego roku, otrzymał nominację na stanowisko adiutanta prezydenta Mościckiego, jednak z powodu nieprzewidzianych okoliczności, nie miał okazji objąć tej funkcji.

W wyniku narastających napięć międzynarodowych, 21 sierpnia 1939 roku, napotykając na groźbę wybuchu wojny, powrócił do swojej eskadry w Morskim Dywizjonie Lotniczym, co z pewnością wpłynęło na jego dalszą karierę wojskową.

Kampania wrześniowa i pobyt w niewoli

Po zniszczeniu dywizjonu w trakcie pierwszego dnia konfliktu, uczestniczył w przenoszeniu samolotów na półwysep Hel, skupiając się na obszarze Kuźnica-Jastarnia. Gdy niemieckie lotnictwo zniszczyło te samoloty, karabiny maszynowe Vickers, które wcześniej znajdowały się na pokładzie, zostały użyte do obrony przeciwlotniczej oraz przeciwdesantowej tego strategicznego regionu. Na tym stanowisku, por mar. pil. Kazimierz Kraszewski pełnił rolę zastępcy dowódcy w odcinku przeciwdesantowym o nazwie „Jurata”. Wziął aktywny udział w starciach z niemieckimi maszynami wojskowymi.

Po kapitulacji Helu, 2 października 1939 roku, wraz z całą swoją załogą, dostał się do niewoli, która była w rękach niemieckich. Kraszewski był przetrzymywany w kilku obozach jenieckich: X B Nienburg, XVIII B Spittal oraz II C Woldenberg. W trakcie swojego pobytu w obozach, podejmował różnorodne próby wydostania się na wolność, w tym m.in. organizując budowę podkopu wspólnie z kapitanem mar. Zbigniewem Przybyszewskim oraz innymi oficerami.

Służba wojskowa po wojnie

Po uwolnieniu z obozu w lutym 1945 roku, Kazimierz Kraszewski z entuzjazmem powrócił do Polski. Rozpoczął swoją karierę zawodową w Instytucie Bałtyckim w Bydgoszczy, jednak jego los szybko zmienił się, gdy został powołany do służby w odradzającej się Marynarce Wojennej. Weryfikacja w stopniu kapitana marynarki przyniosła mu przydział do Morskiego Batalionu Zapasowego w Gdańsku, gdzie pełnił funkcję Szefa Sztabu oraz Oficera Organizacyjnego Sztabu Baonu.

Wybierając się na dalszą drogę w swojej karierze, w wrześniu 1945 roku objął stanowisko Pomocnika Szefa Oddziału Organizacyjno-Mobilizacyjnego Sztabu Głównego Marynarki Wojennej. Jego zdolności i umiejętności szybko przyciągnęły uwagę przełożonych, a po powrocie okrętów podwodnych z Szwecji w październiku 1945, został dowódcą ORP „Ryś”. W lutym 1946 roku stał się Komendantem Bazy Dywizjonu Okrętów Podwodnych.

W kwietniu 1946 roku jego kariera nabrała tempa, kiedy przeniesiono go do Świnoujścia na stanowisko Szefa Oddziału Organizacyjno-Mobilizacyjnego Sztabu Szczecińskiego Okręgu Nadmorskiego (SON). Już w lipcu 1946 roku został Szefem Sztabu SON, pracując pod dowództwem kmdra Włodzimierza Steyera, znanego z dowodzenia obroną Rejonu Umocnionego Hel w 1939 roku.

W sierpniu 1947 przeniósł się do Gdyni, gdzie objął stanowisko Szefa Oddziału III Operacyjnego Sztabu Głównego MW. Dwa lata później, w 1949 roku, po raz kolejny zmienił miejsce pracy, przenosząc się wraz z Sztabem MW do Warszawy. Tam zajął się kierowaniem Sekcją Organizacji i Planowania Wydziału Marynarki Wojennej w Sztabie Generalnym, awansując do stopnia kmdra por.

W dziedzinie wojskowej był świadkiem licznych awansów, zdobywając kolejne stopnie oficerskie:

• podporucznika marynarki – 1932,
• porucznika marynarki – 1937,
• kapitana marynarki – 1945,
• komandora podporucznika – 1946,
• komandora porucznika – 1947,
• komandora – 1989.

Niestety jego kariera została przerwana, kiedy 11 grudnia 1951 roku został aresztowany w Warszawie przez oficerów Głównego Zarządu Informacji MON. Został jednym z sześciu oficerów oskarżonych w sfingowanym procesie „o spisek przeciwko władzy ludowej” w 1952 roku. Wraz z nim na ławie oskarżonych zasiadali kmdr por. Zbigniew Przybyszewski, kmdr Stanisław Mieszkowski, kmdr Jerzy Staniewicz, kmdr por. Robert Kasperski, kmdr por. Wacław Krzywiec oraz kmdr Marian Wojcieszek. Spośród oskarżonych, komandor Mieszkowski, Przybyszewski i Staniewicz zostali skazani na karę śmierci, pozostali zaś otrzymali wyroki dożywotniego więzienia.

Kmdr por. pil. Kraszewski do 27 kwietnia 1956 roku przebywał w więzieniu we Wronkach. Po zwolnieniu i rehabilitacji nie zdecydował się na powrót do służby w Marynarce Wojennej. Jego próby uzyskania książeczki żeglarskiej i znalezienie pracy w Marynarce Handlowej zakończyły się niepowodzeniem z powodu odmowy władz. Pracował w P.P. Totalizator Sportowy, a później w CHZ Centromor, a aż do emerytury w CHZ Polimex-Cekop.

Po zakończeniu kariery wojskowej, Kazimierz Kraszewski zasłużył na wojskowe honorowe pochówki. Został pochowany z honorami w rodzinnym grobowcu na warszawskich Powązkach. W wyniku ekshumacji, jego szczątki przeniesiono i ponownie pochowano z wojskowymi honorami w Kwaterze Pamięci na Cmentarzu Marynarki Wojennej 29 czerwca 2018 roku.

W 2014 roku, dla uczczenia jego pamięci, nowo wybudowana ulica w Straszynie koło Gdańska otrzymała imię komandora, w związku z czym jeden z jego synów może tam obecnie mieszkać.

Odznaczenia

Kazimierz Kraszewski, wybitny żołnierz i patriotyczny działacz, został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które świadczą o jego poświęceniu oraz odwadze w służbie narodowi.

• srebrny Krzyż Orderu Wojennego Virtuti Militari,
• srebrny Krzyż Zasługi,
• medal „Za udział w wojnie obronnej 1939”,
• medal za Odrę, Nysę, Bałtyk,
• medal Zwycięstwa i Wolności 1945,
• brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”.

---

Oceń: Kazimierz Kraszewski

---